Słowik Moskiewski, Wydawnictwo Dolnośląskie 2008
Jest rok 1963, przełom kwietnia i maja. Al Niczyj - Amerykanin polskiego pochodzenia - przyjeżdża do kraju przodków w dekadzie rozkwitu komunizmu i peerelowskiej propagandy. Niczyj, pod płaszczykiem roboty dziennikarskiej dla polonijnej gazety, ma wypełnić pewną sekretną misję. Tymczasem zostaje siłą wciągnięty w rozwiązywanie kryminalnej zagadki komunistycznych elit PRL-u i ZSRR - tajemnicze zniknięcie artystki radzieckiej. Spotyka go wiele dziwnych, a nawet niebezpiecznych zdarzeń w Warszawie, kiszącej się w oparach socjalizmu i przyjaźni polsko-radzieckiej, mieście Tyrmanda i Putramenta, nylonowych pończoch i pochodów pierwszomajowych, oficjalnych spotkań w ambasadzie i nieoficjalnych kolacji u najważniejszych aparatczyków. Przesiąknięta satyrą i prześmiewczym humorem powieść jest nie tylko podróżą do czasów socjalistycznej Warszawy, ale również zaproszeniem do rozszyfrowywania tropów literackich
i filmowych.
„POZA PROTOKOŁEM”
Al Niczyj jest postacią pastiszową, tak jak pastiszem jest sama powieść. Niczyjemu marzy się zostać detektywem na miarę chandlerowskiego Marlowe’a, ale jest tylko średniej klasy wyrobnikiem na jakże niełatwym amerykańskim rynku prywatnych detektywów. Prawdziwymi patronami Słowika moskiewskiego są Charles Bukowski, autor Szmiry (Pulp) i Humphrey Bogart – a mówiąc szerzej bohater bogartowski, typ mocnego mężczyzny, któremu Bogart dał swoją twarz choćby w Casablance i Sokole maltańskim, filmie, którego literackim pierwowzorem była powieść Dashiella Hammetta. Dlaczego Humphrey Bogart? Tak o Bogarcie mówi Al Niczyj: „Twardziel z zasadami pozujący na cynika. Chodząca uczciwość w sfatygowanym borsalino. Gość o sercu z pięćdziesięcioczterokaratowego złota, który wie, do czego służy łóżko, honor i sześciostrzałowy Smith & Wesson”.
The Moscow Nightingale
Imagine an American journalist coming to Warsaw in 1963 at a time when the oppressive and sinister communist party was in full control. In the Poland of 1963 there was no private ownership. Independent thinking was forbidden and thus the background for this story is set for an American detective on a mission posing as a journalist. The American detective is obsessed by the movie “Casablanca,” and aspires to emulate Humphry Bogart’s film persona in real life. The story evolves and the American detective finds himself embroiled in criminal intrigue that involves Nikita Khrushchev and his secret mistress.
In addition to a wide array of fictitious characters, the story presents historical figures including Poland’s former First Secretary Gomułka, Prime Minister Cyrankiewicz and his wife Nina Andrycz, an actress; writers: Putrament and Tyrmand, and many others. A pastiche of a crime novel, the concept may have never materialized were it not for the silent and posthumous patronage of Charles Bukowski and Humphrey Bogart. Last but not least, Communism plays the perfect foil as an antagonist to decency, justice and humanity.
Humphrey Bogart and First Secretary Gomułka chatting over Russian vodka? Artistic license does have its advantages.